Viết để kiếm tiền

Tự học kỹ năng viết caption hấp dẫn – từ báo chí sang mạng xã hội

Hành trình 1.000 ngày PTBT, Học Tập, Nghề Viết / By Dương Trung Oanh / 30/05/2025

Viết caption không chỉ là viết vài dòng cho xong. Đó là nghệ thuật gây chú ý trong 3 giây đầu tiên và giữ người đọc đến tận dòng cuối.

Từ người từng viết báo giấy chuyển sang làm content TikTok, Facebook, Instagram, mình hiểu một điều: Caption trên mạng xã hội là một cuộc chơi hoàn toàn khác.

Trong bài viết này, mình sẽ chia sẻ cách tự học kỹ năng viết caption hấp dẫn, đặc biệt dành cho mẹ bỉm, freelancer hoặc bất kỳ ai muốn bắt đầu viết nội dung thu hút trên mạng xã hội – kể cả khi bạn xuất phát từ con số 0.

1 Viết báo và viết mạng xã hội khác nhau như thế nào?

Viết báo: Dựa vào tin tức – khách quan – trình bày đầy đủ, xúc tích.

Khi còn làm báo, mình học cách viết tít hấp dẫn nhưng vẫn phải đúng sự thật, không phóng đại. Mỗi câu mỗi chữ đều được biên tập kỹ lượng, theo quy chuẩn rõ ràng.

Viết mạng xã hội: Dựa vào cảm xúc – cá nhân – nhanh gọn.

Trên Facebook, Instaram hay TikTok, người đọc không chờ đợi sự chuẩn chỉnh của kết quả cuối cùng. Họ muốn bài viết có cảm xúc, tốc độ, tính cá nhân và câu chuyện đời thường. Caption vì vậy cũng cần:

Gợi tò mò ngay từ đầu.
Chạm cảm xúc hoặc hài hước.
Có “call – to – action” rõ ràng.

Ví dụ:

Báo chí: “Người dân miền Tây chống chọi hạn mặn kỷ lục”
Mạng xã hội: “Tui bơm nước bằng xô 5 lít cho nguyên vườn thanh long… và đây là điều xảy ra”.

2 Cách tự học viết acption hấp dẫn tại nhà

Dù bạn chưa từng học báo chí hay content, bạn hoàn toàn có thể rèn luyện khả năng viết caption nếu áp dụng đúng cách.

Bạn hoàn toàn có thể rèn luyện khả năng viết caption tại nhà

A. Phân tích caption từ các kênh nổi bật

Chọn 3-5 trang cá nhân/kênh TikTok/YouTube bạn thích, đọc kỹ caption của họ. Tự đặt câu hỏi:

Tại sao caption này khiến mình dừng lại?
Cách họ kể chuyện như thế nào?
Câu kết thúc có khiến mình bình luận/chia sẻ không?

B. Viết và thử nghiệm mỗi ngày

Không có cách nào viết hay nếu bạn không bắt tay vào viết.

Bạn có thể bắt đầu bằng các đề tài quen thuộc:

Câu chuyện làm mẹ hôm nay có gì vui?
Một bài học rút ra từ việc bán hàng/đi chợ/chơi với con.
Suy nghĩ cá nhân về một chủ đề đang hót.

Lưu ý: Viết xong, hãy đọc lại thật to. Nếu bạn thấy nó “sượng miệng” thì người đọc cũng thấy “lạc vibe”.

C. Sử dụng công thức viết caption phổ biến

Dưới đây là một vài công thức giúp bạn viết caption dễ hơn (đặc biệt là khi bí ý tưởng):

1. HOOk – STORY – Call To Action

Hook: câu mở đầu gây tò mò
Story: Kể câu chuyện cá nhân hoặc thông tin chính
Call To Action: kêu gọi hành động (bình luận, chia sẻ, lưu lại,…)

Ví dụ: “Tui từng tưởng sẽ không bao giờ kiếm được tiền khi làm mẹ toàn thời gian. Cho đến khi phát hiện ra điều này…”. Rồi kể chuyện, kết: “Ai đang bế tắc giống tui, comment “có” để chia sẻ thêm nghen!”.

2. Sự đối lập

Tưởng học CapCut khó? Không! Chỉ cần 15 phút mỗi tối là tui dựng xong clip và ôm con ngủ.

3. Đặt câu hỏi

Nếu có 1 giờ mỗi ngày cho bản thân, bạn sẽ làm gì? Tui chọn… học ngoại ngử.

Lịch luyện tập viết caption liên tục 07 ngày cho người mới

Ngày	Đề bài luyện viết	Gợi ý caption
1	Giới thiệu bản thân theo phong cách kể chuyện	Mình là mẹ bỉm miền Tây, từng viết báo – giờ viết caption kiếm tiền
2	Viết về một ngày chăm con	Sáng chồng đi làm, chiều con sốt. Và đây là cách mình… không phát điên…
3	Viết cảm nhận sau khi học CapCut 15 phút	Tui tưởng dựng video khó lắm, ai dè đơn giản như lăn bột làm bánh!
4	Viết caption kèm video nói tiếng Trung	Học tiếng Trung 7 ngày rồi, giờ dám nói “Nihao” mà không run nha!
5	Chia sẻ lý do làm content	Không viết caption để câu like, viết để không bỏ cuộc trên hành trình 1.000 ngày
6	Viết một caption hài hước về chuyện làm mẹ	Bỉm, sữa, tiếng khóc, tiếng cười. Hôm nay con ị 2 lần – mẹ ccung4 mừng như trúng vé số!
7	Viết caption kêu gọi tương tác	Có mẹ bỉm nào đang học Capcut với tui không? Comment nha!

Viết caption hay giúp giữ chân người xem lâu dài

Từ một caption đến cả một hành trình

Viết caption tưởng là việc nhỏ, nhưng đó là nền móng cho thương hiệu cá nhân, kinh doanh online, kiếm tiền từ content.

Nếu bạn từng viết nhật ký, từng viết status cho vui – thì bạn hoàn toàn có thể luyện thành caption chạm cảm xúc, tạo tương tác.

Mình – một mẹ bỉm từng cầm bút làm báo – giờ đang viết từng caption nhỏ để xây nên hành trình 1.000 ngày phát triển bản thân. Nếu bạn cũng muốn bắt đầu, hãy viết câu đầu tiên – ngay hôm nay.

Xem thêm nội dung của mình tại các nền tảng dưới đây nhé!

Hẹn bạn ở bài viết tiếp theo!

Trung Oanh

Mẹ bỉm học làm Affiliate Marketing từ con số 0 – Bắt đầu sao cho đúng?

Hành trình 1.000 ngày PTBT, Nghề Viết / By Dương Trung Oanh / 22/05/2025

Chào bạn, mình là một mẹ bỉm miền Tây đang ở nhà chăm con nhỏ 6 tháng tuổi. Trước đây, mình là phóng viên hơn 10 năm trong lĩnh vực báo chí chuyên nghiệp. Bây giờ, mình bắt đầu lại hành trình mới mang tên: “Hành trình 1.000 ngày phát triển bản thân” với mục tiêu kiếm 1.000 đô mỗi tháng từ internet.

Sau thời gian tìm hiểu, mình nhận ra làm Affiliate Marketing (tiếp thị liên kết) là một trong những cách kiếm tiền online phù hợp nhất với mẹ bỉm – đặc biệt là những người không có sản phẩm, không cần vốn lớn, chỉ cần một chiếc điện thoại và kỹ năng kể chuyện.

Và mình quyết định học làm affiliate marketing nghiêm túc, từ con số 0.

1. Affiliate Marketing là gì và vì sao mẹ bỉm nên học làm affiliate marketing

Làm Affiliate Marketing là hình thức giới thiệu sản phẩm/ dịch vụ của người khác thông qua một đường link riêng. Khi có người mua hàng hoặc đăng ký qua link đó, bạn nhận được hoa hồng.

Bạn không cần ôm hàng, không cần ship, không cần chăm khách. Việc của bạn là chia sẻ đúng sản phẩm – đến đúng người – bằng nội dung giá trị.

Mẹ bỉm như mình thường không có nhiều thời gian, nhưng có sự kiên trì, kinh nghiệm sống và khả năng kết nối cảm xúc rất thật – đây là nền tảng lý tưởng để làm affiliate marketing qua content.

Vì sao mẹ bỉm nên học làm Affiliate Marketing?

Không cần vốn: Chỉ cần điện thoại, mạng và tài khoản mạng xã hội;
Linh hoạt thời gian: Có thể làm lúc con ngủ, tranh thủ 1-2 tiếng mỗi ngày;
Tận dụng hành trình thật: Là mẹ bỉm, bạn chia sẻ sản phẩm mẹ & bé, khoá học online, đồ gia dụng,… rất tự nhiên.
Tiềm năng tăng thu nhập: Không giới hạn mức kiếm tiền nếu làm đúng cách.

2. Mình học làm Affiliate Marketing như thế nào khi chưa biết gì?

Khi bắt đầu, mình không biết nên chọn nền tảng nào, sản phẩm nào, cách làm nội dung ra sao. Nhưng mình không nhảy vào quảng bá ngay. Mình dành thời gian học tư duy trước – rồi mới học kỹ thuật.

Affiliate Marketing là xu hướng mua hàng trong tương lai

Giai đoạn 1: Học hiểu tư duy kiếm tiền khi làm Affiliate Marketing

Mình dành 01 tuần chỉ để xem video, đọc các bài viết, nghe podcast của các anh, chị đi trước. Và đây là những điều mình nhận ra:

Đừng bán sản phẩm – hãy chia sẻ trải nghiệm;
Làm Affiliate Marketing không phải “rải link”, mà là xây niềm tin;
Content là yếu tố sống còn – nếu không có nội dung tốt, không ai mua qua link.

Mình ghi lại từng gạch đầu dòng để bắt đầu kế hoạch content riêng theo 04 tuyến: Kiếm tiền – Học tập – Nuôi còn – Tận hưởng. Mỗi chủ đề đều có thể gài affiliate khéo léo.

Ví dụ:

Nói về nuôi con: review máy hâm sữa, tã bỉm, sách nuôi con,…
Nói về học tập: chia sẻ khoá học tiếng Trung online (có link giới thiệu), giới thiệu khoá học làm Affiliate Marketing uy tín từng học,…
Nói về kiếm tiền: chia sẻ cách kiếm tiền từ intetnet (chia sẻ khoá học kiếm tiền, trang bị để thực hành kiếm tiền,…)
Nói về thư giãn: chia sẻ trải nghiệm du lịch, giới thiệu app đặt vé,…

Giai đoạn 2: Chọn nền tảng phù hợp – mình chọn TikTok và YouTube

Mình xác định rõ:

TikTok là nơi thu hút lượt xem nhanh, tạo sự quan tâm ban đầu;
YouTube là nơi xây dựng nội dung dài, niềm tin mạnh, tạo thu nhập bền vững, lâu dài.

Mỗi nền tảng có cách tiếp cận khác nhau:

TikTok: video 30s – 1 phút, bắt trend, kể chuyện cảm xúc;
YouTube: Video 5 – 10 phút, chia sẻ hành trình rõ ràng hơn;
Facebook & Instagram: Viết bài sâu, chia sẻ mẹo kèm link;
Website: Bài viết chuẩn SEO (như bài bạn đang đọc đây) giúp tăng lượt tìm kiếm trên Google và niềm tin.

Giai đoạn 3: Thử từng nền tảng khi làm Affiliate Marketing

Thời điểm hiện tại, mình ưu tiên:

TikTok: nền tảng có nhiều người dùng, nội dung dễ được đề xuất nếu hay, bắt trend,…
YouTube: nền tảng uy tín lâu dài, tính bền vững cao.

Mỗi nền tảng mình đều thử tạo tài khoản, đọc kỹ hướng dẫn, chọn sản phẩm mình từng dùng hoặc tin tưởng để làm Affiliate Marketing – vì mình nghĩ làm content có tâm sẽ lâu bền hơn.

3. Làm content Affiliate Marketing cần kiên trì và chiến lược

Mỗi ngày, mình dành ra 1 – 2 giờ để làm nội dung và thử nghiệm. Công việc gồm:

Viết kịch bản video: Đặt câu hỏi – nêu vấn đề – chia sẻ trải nghiệm – kêu gọi hành động;
Quay và edit video: Sử dụng CapCut (mình đang tự học mỗi tuần);
Viết caption & chèn link: Mỗi nền tảng một kiểu, nhưng luôn giữ giọng kể thật, không bán hàng lộ liễu;
Theo dõi chỉ số: Xem video nào có lượt click nhiều, cải tiến dần.

Mình không quảng bá khéo như influencer chuyên nghiệp, nhưng mình làm thật – sống thật – chia sẻ thật. Và khán giả cảm nhận được điều đó.

Quan trọng nhất: mình không nóng vội.

Bởi mình hiểu làm Affiliate Marketing là một cuộc chơi dài hạn. Hôm nay bạn chia sẻ chưa có ai mua. Nhưng một tháng, hai tháng, khi bạn có nhiều nội dung hơn, khán giả sẽ tin tưởng hơn. Và lúc đó, thu nhập sẽ tự đến.

4. Mẹ bỉm có thể học và làm Affiliate Marketing – chỉ cần đi từng bước

Mình không giỏi công nghệ. Và như bạn thấy, mình không xinh đẹp, không có ekip, không có studio riêng. Nhưng mình có:

Một chiếc điện thoại có camera đủ dùng;
Một câu chuyện thật và góc nhìn riêng;
Một đứa con nhỏ làm bạn đồng hành;
Một trái tim kiên trì và mục tiêu rõ ràng.

Làm Affiliate Marketing không phải con đường làm giàu nhanh. Nhưng là con đường mẹ bỉm như mình có thể đi được, nếu kiên trì.

Mỗi ngày, mình học thêm 1 kỹ năng, làm thêm 1 video, viết thêm 1 bài. Mỗi tháng, mình kiểm tra thu nhập và cải thiện nội dung. Và mình tin – nếu mình làm được, bạn cũng làm được.

Ngày mai, mình sẽ chia sẻ tuyến nội dung “mẹ bỉm nuôi con” với chủ đề “Em bé 06 tháng tuổi thì tiêm những loại vaccine gì?”, nếu bạn quan tâm thì đứng quên ghé website mình đọc nhé!

Kết nối cùng mình tại:

Hẹn bạn ở bài viết tiếp theo!

Trung Oanh

NỘI DUNG SỐ LÀ GÌ? Cách sản xuất video viral

Nghề Viết, Nuôi Con / By Dương Trung Oanh / 13/12/2023

Nội dung số là gì mà được rất nhiều người quan tâm. Đặc biệt nhóm người làm nghề sáng tạo nội dung – nghề của thời đại, rất cần nắm vững kiến thức nội dung số.

Ngành công nghiệp nội dung được biết đến là ngành kinh tế có tính trí tuệ cao, lợi nhuận lớn. Đây được xem là phương tiện để con người tiếp cận thông tin, kiến thức. Với sự phát triển mạnh mẽ của internet thì ngành công nghiệp nội dung số càng bùng nổ. Bài viết sẽ phân tích NỘI DUNG SỐ LÀ GÌ và thực trạng kinh doanh nội dung số.

Mục lục:

1 Nội dung số là gì?

Ngành công nghiệp nội dung số đã bùng nổ được biết đến là giải pháp ứng dụng của lĩnh vực công nghệ thông tin trên thị trường trực tuyến. So với nhiều ngành công nghiệp khác thì ngành công nghiệp nội dung số còn khá non trẻ.

Tại Việt Nam, nội dung số cũng mới bùng nổ trong khoảng 10 năm trở lại. Nội dung số chính là ngành giao thoa giữa 3 nhóm ngành: Công nghệ thông tin, viễn thông và sản xuất nội dung.

Định nghĩa về nội dung số là gì

Trên thực tế, hiện chưa có một định nghĩa thống nhất chung về khái niệm nội dung số. Về cơ bản, ta có hiểu, nội dung số là nội dung tồn tại dưới dạng dữ liệu số mà người dùng có thể đọc, nghe, xem và tải về được bằng thiết bị điện tử. Đó là các tập tin bài viết, âm thanh, hình ảnh, đồ họa, hoạt hình, game, trang web,…

Nơi xuất bản các sản phẩm số có thể là công ty, tổ chức hoặc cá nhân thông qua nhiều hình thức khác nhau (phát sóng, đăng tải trên mạng xã hội, trang blog cá nhân, sách điện tử, ứng dụng cho điện thoại (app)…

Nội dung số trong tiếng Anh là Digital Content

Ngoài ra, có một cách dễ hiểu nội dung số bằng một cách khác. Đó là sự chuyển đổi Nội dung (Content) thành Số (Digital) thì được gọi là Nội dung số. Nội dung số trong tiếng Anh là Digital Content.

Phân loại nội dung số

Theo ghi nhận thực tế có thể chia nội dung số thành 4 sản phẩm số chủ yếu sau:

Chữ: bài báo, bài viết trên blog, sách điện tử,…
Hình ảnh: ảnh, đồ họa, memes
Âm thanh: podcast, nhạc, sách nói,…
Video: video gia đình, video ca nhạc, chương trình truyền hình,…

Nội dung số có miễn phí hay không?

Tùy vào nội dung số mà người dùng có thể trả phí hoặc miễn phí.

Nội dung số miễn phí: tin tức, quảng cáo, hướng tìm địa chỉ,….
Nội dung số có phí: phim, các chương trình truyền hình, ca nhạc….

Ưu điểm nội dung số: dễ truy cập, dễ tương tác, dễ chỉnh sửa, linh hoạt (hỗ trợ nhiều định dạng và các loại nội dung khác nhau. Điều này giúp người đọc dễ tiếp cận thông tin nhanh chóng, thuận tiện.

2. Tại sao cần sản xuất nội dung trên nền tảng số?

Ngày nay, số lượng người tham gia sản xuất nội dung trên nền tảng số ngày càng đông. Bên cạnh những người sản xuất không chuyên (người có công việc chính và xem sản xuất nội dung số như một sở thích, nghề part time) thì thời gian gần đây số người sản xuất nội dung số chuyên nghiệp ngày càng đông đảo.

Sản xuất nội dung số là một trong những nghề của thời đại số hiện nay

Nội dung số được xem là nghề của thời đại

Hiện nay, rất nhiều người đã và đang dùng nội dung số. Ngày càng nhiều người sử dụng điện thoại di động, mạng xã hội. Internet tốc độ cao phát triển rộng rãi. Có thể nói đây là thời đại số.

Nội dung số xuất hiện trên các trang mạng xã hội, giải trí cá nhân (xem phim, nghe nhạc…), trên điện thoại di động (xem tin tức, tìm sản phẩm…). Chính vì vậy, nhiều doanh nghiệp tiếp cận khách hàng mới và phát triển kinh doanh. Blogger sản xuất nội dung số để thu hút độc giả mới và quay lại. Người bình thường chia sẻ suy nghĩ, ý tưởng với thế giới trên nội dung số.

Nội dung số dễ thu hút người xem

Theo thống kê, số lượng người xem video cao cấp 4 lần so với nội dung dùng hình ảnh và chữ. Với người làm nghề nội dung số thì việc sản xuất video là một phần tất yếu để tiếp cận khán giả thành công.

Theo đó, video hấp dẫn, dễ nhớ, dễ chia sẻ, có kết nối sẽ dễ thu hút người xem hơn. Cụ thể: 66% quan tâm video, 61% quan tâm hình ảnh, 37% quan tâm live video (mở vòng quan hệ bạn bè ai mở live sẽ lên đầu tiên).

Ưu điểm của nội dung số là có đối tượng cụ thể. Người dùng có thể truy cập 24/7, xem lúc nào cũng được. Ngoài ra, người dùng có thể tương tác (mọi người tham gia bình luận, thích, thả tym), tạo cảm giác gần gũi, có thể thể hiện quan điểm cá nhân.

Ngoài ra, nội dung số thường có chi phí thấp, dễ thay đổi, cập nhật ngay.

Một vài con số thông kê tại Việt Nam:

Sử dụng mạng xã hội theo độ tuổi (mức độ ưu tiên):

Gen X (1965-1980): zalo, facebook, youtube
Gen Y (1981-1996): facebook, zalo, youtube
Gen Z (1995-2015): facebook, youtube, zalo (chỉ xem mạng xã hội)

3. Sản xuất nội dung số bằng video

Sản xuất nội dung số bằng video là một trong những xu hướng của thời đại. Bởi lẽ, thống kê cho thấy số người xem nội dung bằng video đang tăng lên mỗi ngày.

Thế nào là video ăn khách – viral video?

Là video có lượt xem, bình luận, chia sẻ cao, đặc biệt trên các hạ tầng trong một khoảng thời gian ngắn; Các video hài hước, gây sốc, hấp dẫn một cách khác lạ, được lan tỏa nhanh trên mạng, có ảnh hưởng, khuấy động mạng suốt nhiều ngày, tạo cảm xúc cho khán giả (vui, ngạc nhiên, được truyền cảm hứng).

Nội dung video ăn khách – viral video

Nội dung video ăn khách – viral video thường là video hài hước, thách thức, làm trò đùa, giáo dục, ca nhạc, đánh đúng tâm lý con người, dùng thủ thuật giữ người xem…

Viral video là một trong những mục tiêu chính của người sản xuất nội dung số

4 Làm thế nào để sản xuất video ăn khách?

Nội dung một video ăn khách – viral video cần thể hiện một câu chuyện. Nội dung có kịch bản, kịch tính hoặc không thể đoán được. Ngoài ra nội dung phải chân thực (là những câu chuyện thật), ngắn gọn, xúc tích, dễ hiểu, phù hợp khán giả và xu thế. Video phải tạo cảm xúc cho khán giả (vui, ngạc nhiên…), khiến khán giả thấy mình có liên quan, tạo hook ngày khi vào, thu hút từ 15-30 giây đầu tiên thì sẽ dễ trở nên viral hơn.

Thời lượng một video ăn khách thường dao động trong khoảng 1-2 phút. Trong đó, trong khoảng 5 đến 8 giây đầu phải lôi cuốn được người xem. Video có giao diện và ảnh đại diện phải bắt mắt, có tiêu đề độc đáo, lời dẫn hay, gợi tò mò. Đặc biệt, video cần có hashtag, có phụ đề (không nghe tiếng vẫn xem được); có âm thanh thực tế.

Sau khi sản xuất video hay thì người làm nội dung còn phải biết quảng bá. Hiện nay, phương thức quảng bá chủ yếu là chia sẻ trên các mạng xã hội phổ biến, đẩy hashtag. Thậm chí người làm nội dung cần liên tục quảng bá, kể cả sau khi viral.

Để kéo dài sức “nóng” của video, nhà sáng tạo có thể cộng tác với những người có ảnh hưởng khác. Từ đó thu hút thêm nhiều người xem hơn. Đồng thời, nhà sáng tạo cần thường xuyên giao lưu với người xem, trả lời bình luận, tương tác để giữ chân người xem.